Leerkrachten hebben zelf een idee en eigen waardenkader opgebouwd over wat goed onderwijs is. Hiermee beogen ze jonge mensen goed voor te bereiden op de toekomst.

Als wij het hebben over morele stress vertrekken we in de eerste plaats vanuit de eigen beleving van de leerkracht en zijn of haar persoonlijke invulling van ‘goed onderwijs’. Het kan dus best zijn dat deze persoonlijke invulling niet noodzakelijk strookt met de visie van de school of het beeld dat anderen hebben op wat goed onderwijs inhoudt. Het zich belemmerd voelen niet te kunnen handelen conform hun eigen visie op goed onderwijs, kan leiden tot morele stress.

In balans blijven bij moreel stresserende gebeurtenissen vergt morele veerkracht.

“Morele veerkracht is het vermogen om het evenwicht te herstellen of te behouden na een ingrijpende, langdurig en/of frequent voorkomende ervaring(en) van morele stress.”

Het is dus enerzijds een uitdaging voor elke leerkracht om zijn eigen waardenkader te leren kennen tijdens zijn opleiding en deze gedurende zijn carrière niet uit het oog te verliezen. Anderzijds is het van belang om hulpbronnen te ontdekken, zowel zelf als met hulp van anderen, over hoe je kan blijven handelen conform het eigen waardenkader en zo de eigen morele veerkracht aan te scherpen.

In het onderzoeksrapport beschrijven we hulpbronnen op niveau van de leerkracht zelf, de school, de collega’s/team, de leerlingen en het overheidsbeleid.

Methodiekenbundel ‘Leerkracht zijn: te gek?!’

Tijdens het onderzoek werd een methodiekenbundel ontwikkeld. Deze bundel wil enerzijds informeren over morele stress en morele veerkracht, anderzijds wil het concrete methodieken en oefeningen aanreiken om het reflectievermogen en de morele veerkracht van individuele leerkrachten en teams te ontwikkelen.

Hoofdstuk 3 en 4 van deze bundel gaan dieper in op de theoretische begrippen van morele stress en morele veerkracht. Daarbij wordt specifieke aandacht gegeven aan het ‘morele veerkrachthuis’, het kader dat ten grondslag ligt aan de methodieken.

De oefeningen in de bijlage (deel 6) van deze bundel zijn ontworpen en geselecteerd met het oog op het inzetten van een aantal hulpbronnen bij (teams van) leerkrachten om hen weerbaar te maken tegen het fenomeen morele stress. Het doel is om leerkrachten moreel veerkrachtig te maken en op die manier negatieve ervaringen van morele stress te helpen transformeren naar een ervaring van ethische groeikracht: we spreken van morele veerkracht.

Wil je als leerkracht, directeur, beleidsmedewerker, preventieadviseur of coach aan de slag in de groei naar morele veerkracht? Download dan hier de Methodiekenbundel ‘Leerkracht zijn: te gek?!’